Οι Ρώσοι "εισβάλλουν" στην Αρκτική

Σχέδια ενίσχυσης της στρατιωτικής της παρουσίας στην Αρκτική διαμορφώνει η Μόσχα. Στην περιοχή, άλλωστε, εξαιτίας και της μεγάλης ποσότητας ενεργειακών κοιτασμάτων, υπάρχει έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων. Εκεί, πάντως, η Ρωσία θα προχωρήσει εκ νέου σε πυρηνικές δοκιμές.

Τα πειράματα είναι οικολογικά ακίνδυνα, υποστηρίζουν ρωσικές πηγές. Ειδικά κοντέινερ επιτρέπουν τη διεξαγωγή πειραμάτων χωρίς άμεσο κίνδυνο για το περιβάλλον και τους ανθρώπους στην επιφάνεια της γης, ακόμη και στα «εσωτερικά» πολύγωνα της Rosatom.

Ελεγχόμενες εκρήξεις

Η τεχνολογία των λεγόμενων μη πυρηνικών -υδροδυναμικών, ή ελεγχόμενων- εκρήξεων κατέστη ένα είδος ασφαλιστικής δικλείδας για όλες τις πυρηνικές δυνάμεις. Χάρη σ' αυτή, σε μεγάλο βαθμό, οι ΗΠΑ και η Μ.Βρετανία μετέβαλαν τη στάση τους ως προς τις διεθνείς συνθήκες απαγόρευσης των πυρηνικών δοκιμών.

Στις ΗΠΑ, τα πειράματα βάσει της νέας τεχνολογίας άρχισαν να διεξάγονται στο πολύγωνο πυρηνικών δοκιμών στη Νεβάδα, στην υπόγεια εγκατάσταση LYNER. Στη Ρωσία, στη Νέα Γη, πειράματα με ομοιώματα πυρηνικών μηχανισμών πραγματοποιούνται στις ίδιες γαλαρίες και με την ίδια τεχνολογία, όπως ακριβώς συμβαίνει με τους ολοκληρωμένους πυρηνικούς μηχανισμούς. Η μοναδική -ειδοποιός όμως- διαφορά από τις εκρήξεις σε πλήρη κλίμακα είναι ότι στο ομοίωμα του πυρηνικού μηχανισμού χρησιμοποιείται μια ελάχιστη ποσότητα πυρηνικού συστατικού, όχι μεγαλύτερη από 0,1 mg εκρηκτικής ύλης.

Το ομοίωμα του μηχανισμού τοποθετείται σε ειδικό κοντέινερ, το οποίο σκεπάζεται από βεντονίτη (ένα είδος αργίλου), ενώ η είσοδος στην υπόγεια γαλαρία καλύπτεται από μπετόν. Τα πειράματα είναι οικολογικά ακίνδυνα. Το κοντέινερ επιτρέπει τη διεξαγωγή πειραμάτων χωρίς άμεσο κίνδυνο για το περιβάλλον και τους ανθρώπους στην επιφάνεια της γης.

Την ασφάλεια ανάλογων πειραμάτων μαρτυρά σε μεγάλο βαθμό και το γεγονός ότι το προσωπικό που συμμετέχει στις δοκιμές βρίσκεται στα 30 μόλις μέτρα από το επίκεντρο της έκρηξης. Μέσω ανάλογης τεχνολογίας, στη Νέα Γη πραγματοποιούνται 4 έως 6 «εκρήξεις» κάθε χρόνο, από τις οποίες η Ρωσία συμπεραίνει με βεβαιότητα ότι το πυρηνικό της οπλοστάσιο είναι απολύτως ασφαλές και ετοιμοπόλεμο.

Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Ρωσίας σχεδιάζει να ενισχύσει σημαντικά το μοναδικό πυρηνικό πολύγωνο της χώρας στο αρχιπέλαγος της Νέας Γης. Μέχρι το τέλος του 2013 θα αναπτυχθούν εκεί μαχητικά αεροσκάφη αναχαίτισης, MiG-31, ενώ τα πλοία του Βόρειου Στόλου θα περιπολούν σε μόνιμη βάση στα ανοικτά της ακτογραμμής. Στα χρόνια της ΕΣΣΔ, ανάλογα μέτρα συνδέονταν πάντοτε με την έναρξη πυρηνικών δοκιμών ευρείας κλίμακας.



Το 1963 η ΕΣΣΔ και οι ΗΠΑ υπέγραψαν συμφωνία η οποία απαγορεύει τις πυρηνικές δοκιμές στην ατμόσφαιρα, στο διάστημα και κάτω από το νερό. Επίσης, ορίστηκαν περιορισμοί όσον αφορά την ισχύ των όπλων που δοκιμάζονταν. Από τη στιγμή της υπογραφής της συμφωνίας, στη Νέα Γη έγιναν μόνον δοκιμές στο υπέδαφος - κάτι που αποκλείει τη ραδιενεργό μόλυνση της περιοχής. Από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90, όλες οι δοκιμές στη Νέα Γη σταμάτησαν. Εκείνο το διάστημα, η Ρωσία προέβη σε μονομερή Μέτρα για την Οικοδόμηση Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) παγκοσμίως και υπέγραψε τη Συνθήκη Ολοκληρωτικής Απαγόρευσης των Πυρηνικών Δοκιμών (ΣΟΑΠΔ).

Το Κρεμλίνο ήλπιζε πως το βήμα αυτό θα επιτρέψει στους αλλοτινούς εχθρούς -κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου- όχι μόνο να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία μείωσης των πυρηνικών εξοπλισμών, αλλά και να τους καταστήσει εταίρους και σε άλλα πολιτικά και οικονομικά θέματα. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον δεν συμμετείχε στη νέα πρωτοβουλία της Μόσχας, παρά το γεγονός ότι κήρυξε μορατόριουμ στη διεξαγωγή πυρηνικών δοκιμών.

Το «ζωντανό όπλο»

«Το πυρηνικό όπλο είναι ένας ζωντανός οργανισμός» αναφέρει ένας εκ των επιστημόνων της Ρωσικής Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (Rosatom), ο οποίος είναι υπεύθυνος στον τομέα των πυρηνικών όπλων. Όπως εξηγεί, οι διαδικασίες που συμβαίνουν στο υλικό που αυτά περιέχουν απαιτούν συνεχή έλεγχο, ενώ υπό διαρκή παρακολούθηση θα πρέπει να βρίσκονται επίσης οι μηχανικοί και ηλεκτρονικοί μηχανισμοί του συστήματος.



Το μέλος της υπηρεσίας αναφέρει ακόμη ότι το 1996, στο πλαίσιο της τήρησης της ΣΟΑΠΔ, στη Rosatom ανατέθηκε η αποστολή να ελέγξει και να επιβεβαιώσει την αξιοπιστία, την ασφάλεια αποθήκευσης και χρήσης, καθώς και τα τακτικά και τεχνικά χαρακτηριστικά του πυρηνικού οπλοστασίου, χωρίς να υποπέσει σε παραβιάσεις της συνθήκης. Αναπτύχθηκε, λοιπόν, μια τεχνολογία ελεγχόμενων πειραμάτων, τα οποία μπορούσαν να δώσουν ακριβείς εγγυήσεις για τη μαχητική ετοιμότητα του πυρηνικού οπλοστασίου την «ώρα 0» και, παράλληλα, για την πλήρη ασφάλεια της αποθήκευσής του.

Το κόστος του ρωσικού προγράμματος υποστήριξης και ελέγχου της λειτουργίας, ασφάλειας και χρήσης πυρηνικών πυρομαχικών κοστίζει στο δημόσιο ταμείο 50 εκατ. ευρώ και έχει καταχωρηθεί ως ξεχωριστό άρθρο στον κρατικό προϋπολογισμό. Από αυτά τα χρήματα, 750 χιλ. έως ένα εκατ. ευρώ δαπανώνται συγκεκριμένα για τις δοκιμές, ενώ το μεγαλύτερο τμήμα πηγαίνει σε εργαστηριακά πειράματα και στη συντήρηση των εταιρειών του κλάδου.

Από τις τέσσερις εταιρίες που εμπλέκονταν άμεσα στη συναρμολόγηση και αποσυναρμολόγηση των πυρηνικών μηχανισμών (κάθε πυρηνικό πυρομαχικό, μία φορά στα τρία χρόνια παραδίδεται στο εργοστάσιο παραγωγής για πλήρη αποσυναρμολόγηση και διαγνωστική όλων των εξαρτημάτων του), το 2003 είχαν απομείνει μόνο δύο. Άλλωστε και το ίδιο το πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας έχει μειωθεί εδώ και πολύ καιρό, από τις δεκάδες χιλιάδες πυρηνικά πυρομαχικά σε 2.679 πυρηνικές κεφαλές. Τα στοιχεία αυτά δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα «Στρατηγικό πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας».

Ο Γκέρμπερτ Εφρέμοφ, όμως, σχεδιαστής πυραύλων και πυραυλικών διαστημικών συστημάτων, υποστηρίζει ότι τα προηγούμενα χρόνια η Ρωσία δημιούργησε ένα τεράστιο απόθεμα στον τομέα ανάπτυξης και ελέγχου πυρηνικών πυρομαχικών, με αποτέλεσμα σήμερα να μην υπάρχει ανάγκη για επανάληψη πυρηνικών δοκιμών πλήρους ισχύος.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Rosatom, όπως και στο παρελθόν, θα εξακολουθήσει να αναπτύσσει πυρηνικά όπλα, να πραγματοποιεί τις δοκιμές και την τεχνική υποστήριξή τους, καθώς και την καταστροφή τους. Ο στρατός θα συνεχίσει να εκπληρώνει την αποστολή του που αφορά την ασφαλή αποθήκευση, μεταφορά και χρήση των πυρηνικών όπλων. Και παράλληλα, να διατηρεί το καθεστώς μυστικότητας γύρω από το τελευταίο πολύγωνο πυρηνικών δοκιμών στη Νέα Γη.

Να παραμείνουν υπό αυστηρό κρατικό έλεγχο τα ρωσικά πυρηνικά

Ο αντιπρόεδρος της ομοσπονδιακής ρωσικής κυβέρνησης Ντμίτρι Ρογκόζιν (αναπληρωτής πρωθυπουργός) πιστεύει ότι η συμμετοχή του ιδιωτικού κεφαλαίου στο ρώσικο στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα θα πρέπει να αυξηθεί και να φτάσει σε ποσοστό 30-35%. Ακόμα, πρότεινε να επιτραπεί σε ιδιωτικές εταιρείες να αναπτύξουν και πυρηνικά όπλα. Αλλά, παρότι οι έως τώρα αντιδράσεις στην πρόταση είναι θετικές, όλοι οι κυβερνητικοί παράγοντες της Ρωσίας τόνισαν ότι απαιτείται αυστηρός έλεγχος του τομέα από την κυβέρνηση.

Ο Ντμίτρι Ρογκόζιν

Οι ρώσικες ιδιωτικές εταιρείες θα μπορούν να συμμετέχουν στην ανάπτυξη των στρατηγικών πυρηνικών δυνάμεων (ΣΠΔ) της Ρωσίας, δήλωσε ο Ντμίτρι Ρογκόζιν. «Όλα όσα σχετίζονται με την παραγωγή συστημάτων για τις στρατηγικές πυρηνικές δυνάμεις θα πρέπει, φυσικά, να είναι υπό τον απόλυτο έλεγχο του κράτους. Ωστόσο, στα σχήματα συνεργασίας θα μπορούν να συμμετάσχουν και ιδιώτες. Το εύρος των συνεργασιών σε αυτόν τον τομέα είναι εξαιρετικά διευρυμένο και πολυεπίπεδο. Μπορεί να συνυπάρχουν στην παραγωγή μέχρι και 300-400 εταιρείες» δήλωσε ο Ντμίτρι Ρογκόζιν, όπως μεταδίδει το πρακτορείο RIA Novosti. Ως παράδειγμα για τις κατευθύνσεις της συμμετοχής ιδιωτικών επιχειρήσεων, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης ανάφερε τον τομέα ανάπτυξης και κατασκευής ηλεκτρονικών εξαρτημάτων ή εκείνον των νέων υλικών.

Στα σκαριά η ρύθμιση

«Στις ΗΠΑ το 60% του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος βρίσκεται σε ιδιωτικά χέρια. Στη Ρωσία πιστεύω ότι το ποσοστό θα πρέπει να φτάσει στο 30-35%. Το ύψος της συμμετοχής των ιδιωτών στον στρατηγικό πυρηνικό αμυντικό τομέα είναι χαμηλότερο από ό,τι στις ΗΠΑ, γεγονός που οφείλεται στον παραδοσιακά πολύ ισχυρό κρατικό τομέα της αμυντικής βιομηχανίας στη Ρωσία. Σε αυτόν τον κλάδο της οικονομίας δραστηριοποιούνται 1.350 επιχειρήσεις» δήλωσε ακόμη ο αναπληρωτής πρωθυπουργός.

Πηγή: Russia Beyond the Headlines
Επιμέλεια: Κ. Μπετινάκης