Βλαντιμίρ Ραντιμπράτοβιτς

Αγαπητέ Βλαντιμίρ, πως ξεκίνησες ν' ασχολείσαι με την εικονογράφηση και με όλα αυτά που κάνεις; Ήταν κάτι που το «έψαχνες» από μικρός;
Ναι, από μικρός σκίτσαρα. Μου άρεσαν τα βιβλία με ωραίες εικόνες. Ήθελα και εγώ να τα κάνω. Στη σχολή ήμουν καλός μαθητής. Θα μπορούσα να είχα πάει και σε άλλες κατευθύνσεις, αλλά αυτό ήταν κάτι που με ευχαριστούσε περισσότερο από τα άλλα πράγματα.

Ποιοι είναι οι άνθρωποι από τον ευρύτερο χώρο της τέχνης που καταπιάνεσαι, για παράδειγμα το σχέδιο, τη ζωγραφική κ.λπ, που πιστεύεις ότι σε έχουν;
Μικρός διάβαζα κόμικς αλλά έβλεπα και βιβλία ιστορίας τέχνης. μου άρεσε ο Rembrandt, ο Velasquez, και πολλοί παλαιοί «μάστορες». Όταν άρχισα να σπουδάζω ζωγραφική, οι ήρωές μου ανάμεσα σε πολλούς ήταν οι Shiele και Anderle.

Έφυγες απ' τη Σερβία για ένα ...ταξιδάκι 20 ημερών και βρέθηκες 2,5 χρόνια στην Ελλάδα να ζεις ως παράνομος μετανάστης. Το να ζήσεις τελικά σε μια ξένη χώρα ήταν προσωπική επιλογή η σε ανάγκασαν οι καταστάσεις και ο πόλεμος;
Ο πατέρας μου ήταν Σέρβος και η μητέρα μου Κροάτισα. Ζούσαμε στην Σερβία. Με κάλεσαν στον πόλεμο εναντίον των Κροατών. Δεν μπορούσα να συμμετέχω σε αυτό και ήρθα στην Ελλάδα επειδή είχα την βίζα που ίσχυε από το προηγούμενο καλοκαίρι. Όντως, τα πρώτα δυόμισι χρόνια ήμουν παράνομος μετανάστης, περιμένοντας να σταματήσει η τρέλα στη χώρα μου. Παρ' όλο που ένιωθα τη φιλία που έχουν οι Έλληνες προς τους Σέρβους, η Ελλάδα δεν είναι εύκολη χώρα για μετανάστες. Τη τελική απόφαση να μείνουμε εδώ τη πήραμε όταν γίνονταν οι βομβαρδισμοί στην Σερβία. Η Ελλάδα τότε ήταν η μόνη χώρα που μπορούσες να πεις πως είσαι από τη Σερβία.

Την εποχή των ταραχών και των διαδοχικών πολέμων στην πρώην Γιουγκοσλαβία, εσύ έστελνες αντί. Μιλοσεβιτσικά σκίτσα στη Σερβία. Ήταν για σένα αυτό ένας τρόπος να συμμετέχεις σε όσα γίνονταν στην πατρίδα σου;
Ο Milosevic, κατά τη γνώμη μου, ήταν ένας από τους κύριους κακούς του πολέμου αυτού και εγώ έχω κάνει πάνω από δέκα εξώφυλλα του σημαντικότερου περιοδικού της αντιπολίτευσης «VREME». Πέντε από αυτά τα έκανα χωρίς να μου τα παραγγείλει κανένας και χωρίς αμοιβή. Ήμουν στην Ελλάδα, άκουγα τις ειδήσεις, ήθελα να συμμετέχω με το δικό μου τρόπο στη μάχη εναντίον του δικού μας κακού, του Milosevic, τα έκανα και τα έστελνα και αυτά γίνονταν εξώφυλλα.

Αν και. μετανάστης, κατάφερες με τη δουλειά σου να είσαι από τους πρωτοπόρους στο χώρο της εικονογράφησης στην Ελλάδα. Με πολλά και «ιστορικά» εξώφυλλα περιοδικών και μάλιστα στη χρυσή εποχή τους (όπως στο «ΕΝΑ» και στο «ΚΛΙΚ»). Αλλά και με πιο «πολιτικά» σκίτσα και καρικατούρες (όπως στο «ΚΡΑΜΑ» και τη «ΓΑΛΕΡΑ). Μίλησέ μας για αυτήν σου την πορεία όλα αυτά τα χρόνια.
Δεν νομίζω πως είμαι από τους πρωτοπόρους. Η Ελλάδα έχει την ιστορία της στο χώρο της εικονογράφησης. Έχω δει πολλές καλές δουλειές Ελλήνων συναδέλφων πιο παλιών από εμένα. Όμως την εποχή που ήρθα στην Ελλάδα, βλέποντας τα περιοδικά στα περίπτερα, με τρόμαζε το γεγονός ότι δεν έβρισκα πολλές εικονογραφήσεις. Τα πρώτα εξώφυλλα με εικονογράφηση που είδα εγώ, ήταν τα δικά μου. Το πρώτο μου περιοδικό που συνεργάστηκα ήταν το «ΕΝΑ». Μετά ήρθε η επαφή με τα περιοδικά «ΚΛΙΚ», «DIVA», «ΜΕΝ», για τα οποία έκανα πολλές σημαντικές δουλειές για μένα. Τα περιοδικά πλήρωναν καλά και χωρίς καθυστέρηση. Ήταν ίσως το τέλος της χρυσής εποχής, πριν μπουν οι υπολογιστές δυνατά και στο χώρο μας και αλλάξουν τα πράγματα. Η κατάσταση αλλάζει συνεχώς και τώρα έχουμε φτάσει σε μια δύσκολη περίοδο. Τα περιοδικά είναι πολλά αλλά τα budget τους είναι πολύ χαμηλά. Πολλά από τα περιοδικά με τα οποία είχα κάνει σημαντικές για μένα συνεργασίες έχουν πια κλείσει (ΕΝΑ, ΚΛΙΚ, DIVA, MEN, TEMPO- Newsweek, ΜΕΤΡΟ, ΚΡΑΜΑ...).

Με τις εφημερίδες πως ήταν τα πράγματα;
Οι εφημερίδες είναι πολύ πιο κλειστός χώρος. Πριν κάποια χρόνια είχα τη διάθεση να κάνω κάποιες καινούργιες εικονογραφήσεις που ταιριάζουν στις εφημερίδες, επειδή ήθελα να τα στείλω στον διαγωνισμό «The Best newspaper Design». Προσπαθούσα να τα προωθήσω σε διάφορες εφημερίδες, προτιμώντας να κάνω τα πρώτα χωρίς να τους τα χρεώσω. Δεν πέτυχα να κλείσω ούτε ραντεβού για να τα δείξω παρ' όλο που οι υπεύθυνοι ήξεραν την δουλειά μου. Μετά από αρκετό κόπο το πέτυχα στο «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ» γνωρίζοντας τον Γιάννη Κιοσόγλου. Στη συνέχεια κάναμε πολλές συνεργασίες. Με τον ίδιο τρόπο, κλείνοντας ραντεβού για να δείχνω τη δουλειά μου και χωρίς να ξέρω κανέναν, έκανα τις περισσότερες συνεργασίες μου ειδικά στο χώρο της διαφήμισης.

Με τις συνθήκες που βρέθηκες στην Ελλάδα και χωρίς τις απαραίτητες ...ελληνικές «γνωριμίες», φαντάζομαι πως όλο και θα βρέθηκες κάποια στιγμή σε οικονομικά αδιέξοδα.
Στην αρχή και για αρκετό καιρό, ήταν πολύ δύσκολα τα πράγματα. Θυμάμαι μια φορά που τα λεφτά μου τελειώνανε, η φίλη μου η Zorica με τον Έλληνα άντρα της τον Θοδωρή, μαζέψανε τους φίλους και τους συγγενείς τους και τους πείσανε να παραγγείλουν από εμένα τα πορτρέτα των παιδιών τους. Και έτσι με έσωσαν ώστε να μην αναγκαστώ να γυρίσω πίσω στη χώρα μου που ήταν ακόμα σε πόλεμο. Άλλο ένα σημαντικό γεγονός ήταν όταν είδα το περιοδικό «+design» (τότε λεγόταν ακόμα «delta D»). Μου άρεσε και πήγα και γνώρισα τον εκδότη του Δημήτρη Φακίνο. Εκείνη την εποχή μαζί με τη γυναίκα μου τη Μίνα, είχαμε κάνει τις πρώτες μας γραμματοσειρές, και με αφορμή αυτές βγήκε η πρώτη μας συνάντηση με το περιοδικό. Αργότερα μου έκαναν μια μεγάλη συνέντευξη για τη δουλειά μου και όταν άρχισαν να οργανώνονται από το περιοδικό τα βραβεία «ΕΒΓΕ», συμμετείχα από την αρχή. Μέχρι τώρα μάλιστα, έχω κερδίσει το βραβείο «ΕΒΓΕ» πέντε φορές και τρεις φορές έχω πάρει έπαινο. Και είμαι πολύ υπερήφανος για αυτά.

Πως βλέπεις τη δουλειά των Ελλήνων εικονογράφων στα έντυπα; Υπάρχουν κάποιοι συνάδελφοί σου, σκιτσογράφοι ή καρικατουρίστες, που εκτιμάς ιδιαίτερα;
Πιστεύω πως είμαι άνθρωπος που ξέρει να αναγνωρίζει την ποιότητα σε διαφορετικά επίπεδα στην εικονογράφηση. Έχω σεβασμό για δουλειές πολλών εικονογράφων και σκιτσογράφων. Αν σου πω έστω και ένα όνομα, πρέπει να κάνω ολόκληρη λίστα που είναι και μεγάλη και πιθανόν να ξεχάσω κάποιον. Πολλοί απ' αυτούς είναι φίλοι μου.

Βλαντιμίρ το σέβομαι αυτό και το καταλαβαίνω απόλυτα. Πες μας όμως κάτι άλλο για τη δουλειά σου. Ασχολείσαι δημιουργικά με πολλά πράγματα: πολιτικό σκίτσο, καρικατούρες, εικονογραφήσεις, καλλιγραφία, γραμματοσειρές, ζωγραφική, διαφήμιση, body art...
Ποια βαθύτερη προσωπική ανάγκη σε σπρώχνει να καταπιάνεσαι και να εκφράζεσαι με τόσα πολλά διαφορετικά μέσα;
Έχω ένα παιδί μέσα μου. Μόλις δει κάτι που του αρέσει, λέει: Θέλω και εγώ (να το κάνω). Μου αρέσει να πειραματίζομαι και να κάνω κάτι που δεν έχω κάνει. Συν το ότι στην αρχή, για να επιβιώσω, δεν είχα την πολυτέλεια να πω όχι στις δουλειές που μου έρχονταν. Και έρχονταν πολλά και διαφορετικά, κάποια που δεν μου άρεσαν και κάποια που ήταν ωραία πρόκληση. Έτσι έκανα και το body art για το εξώφυλλο του «ΚΛΙΚ» και με ζήλευε τότε η μισή Ελλάδα (οι άνδρες), όχι για την καλή αμοιβή που είχα, αλλά γιατί το σώμα που έβαψα ήταν της Ελένης Πετρουλάκη.
Άλλη μια πρόκληση ήταν όταν με κάλεσαν στον σταθμό ALTER για να κάνω τις εικονογραφήσεις για την δίκη της 17 Νοέμβρη. Εκεί γνώρισα τον μάστορα Σπύρο Ορνεράκη και μετά δίδαξα στη σχολή του. Πριν από τη σχολή Ορνεράκη, είχα διδάξει εικονογράφηση και στην ΑΚΤΟ και στο Mediteranian College. Άλλη μια ωραία εμπειρία.

Τι θα ήθελες να κάνεις από εδώ κι εμπρός; Έχεις κάποια σχέδια ή κάτι που ήθελες να εξελίξεις περισσότερο πάνω στην τέχνη σου;
Είχα την ιδέα να κάνω ένα εργαστήριο που θα μπορούσα να διδάξω την εικονογράφηση όπως νομίζω εγώ, με πολύ ελεύθερο σχέδιο και πολλά βασικά πράγματα που έχω την αίσθηση πως δεν διδάσκονται σε άλλες σχολές. Αλλά στην περίοδο της κρίσης που βρισκόμαστε, δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για κάτι τέτοιο. Τελευταία μεγαλώνει η όρεξή μου για σχεδιασμό γραμματοσειρών και έχω και ένα σχετικό project στο μυαλό μου που πιστεύω να έχει πολύ ενδιαφέρον. Για αυτό χρειάζομαι βοήθεια ενός προγραμματιστή που να ξέρει να κάνει τα plug-ins για το Photoshop. Αν κάποιος το διαβάσει αυτό, παρακαλώ να με βρει. Στο χώρο της εικονογράφησης θα ήθελα να συνεχίσω να έχω ωραίες παραγγελίες για δουλειές που θα μου δώσουν ελευθερία και λογικά deadlines. Ουσιαστικά, δεν θα άλλαζα πολλά πράγματα, μόνο οι αμοιβές να γίνουν καλύτερες και να έρχονται στην σωστή ώρα.

Βλαντιμίρ, σ' ευχαριστούμε πολύ.
Κι εγώ σ' ευχαριστώ...