+

POPULACIJA

 

Sve manji broj stanovnika Srbije

Autor/izvor: SEEbiz / Tanjug
Datum objave: 11.07.2011. - 11:31:22

BEOGRAD - U periodu od 2002. do 2009. godine broj stanovnika u Srbiji smanjen je za 177.000, razlog za to je negativni prirodni priraštaj, a na osnovu rezultata poslednjeg popisa stanovništva, ono se može svrstati u grupu demografski izrazito starih populacija u svetu.

Prema podacima popisa stanovništva iz 1834. godine u Srbiji je registrovano 668.592 stanovnika, a u periodu između dva svetska rata broj stanovnika povećan je sa 4.819.430 koliko ih je bilo u 1921. godini na 5.725.912, koliko je zabeleženo 1931. godine.

Posle Drugog svetskog rata sprovedeno je sedam popisa stanovništva na teritoriji Srbije, a podaci pokazuju da je u periodu između 1948. i 2002. godine broj stanovnika povećan za 29 %, odnosno sa 5.794.837 na 7.498.001.

Međutim, u periodu od 2002. do 2009. godine broj stanovnika je smanjen za 177.000.

Podaci za 2009. godinu pokazuju da je broj umrlih u Srbiji bio za 33.700 veći od broja rođenih.

Sredinom prošlog veka stanovništvo Srbije je spadalo u mlađe populacije u Evropi, a, na osnovu rezultata poslednjeg popisa stanovništva, ono se prema svim obeležjima demografske starosti, danas može svrstati u grupu demografski izrazito starih populacija, i to ne samo u evropskim nego i u svetskim okvirima.

Starenje stanovništva je, pre svega, rezultat velikog pada fertiliteta i njegovog dugog zadržavanja na niskom nivou.

Naime, nivo rađanja koji ne obezbeđuje ni prosto obnavljanje stanovništva prisutan je u centralnoj Srbiji i Vojvodini već decenijama, na šta ukazuje visina stope ukupnog fertiliteta koja se kreće ispod praga proste reprodukcije (2,14) još od 60-ih godina prošlog veka.

U 2009. godini stopa ukupnog fertiliteta, odnosno ukupan broj živorođene dece na jednu ženu iznosio je 1,4.

Za drugu polovinu 20. veka karakterističan je konstantan porast broja starog stanovništva na području Srbije.

Učešće lica starih 65 i više godina povećano je sa 6,2 % u 1953. godini na 16,5 % u 2002. godini.

S druge strane, učešće lica mlađih od 15 godina smanjeno je sa 27,1 % na 15,7 %, u istom periodu, a u 2002. godini po prvi put je zabeleženo da je broj osoba starijih od 65 godina premašio broj onih mlađih od 15 godina.

Prosečna starost stanovništva Srbije povećana je u periodu od 1953-2009. sa 29,4 godine na 41,2 godine, a početkom 21. veka stanovništvo Srbije se našlo u grupi zemalja sa najvišom prosečnom starošću u Evropi, zajedno sa Italijom, Nemačkom, Bugarskom i Švedskom.

Udeo starih u ukupnoj populaciji je 17 %, što svrstava Srbiju među najstarije populacije u Evropi. Samo četiri zemlje u EU imaju viši udeo starijih osoba: Nemačka i Italija (po 20 %), Grčka (19 %) i Švedska (18 %).

U periodu nakon Drugog svetskog rata sastav porodica je pretrpeo bitne promene, tako da tradicionalno višečlane porodice zamenjuju porodice s jednim do dva deteta.

Prema Popisu 2002. godine, porodice bez dece činile su 30,8 % porodica u Srbiji.
Porodice sa jednim detetom su činile 32,9 %, sa dva 30,9 %, a sa tri i više dece 5,4 % od ukupnog broja porodica.

Očekivano trajanje života povećano je sa 58,8 godina za muškarce i sa 61,1 godnu za žene (1952-1954. godine) na 71,1 godinu za muškarce i 76,4 godine za žene u 2009. godini.

U poređenju sa drugim evropskim zemljama, Srbija se početkom 21. veka našla u grupi zemalja sa najkraćim očekivanim trajanjem života (zajedno sa Rusijom, Belorusijom, Ukrajinom, Moldavijom).

Najviše vrednosti očekivanog trajanja života dostignute su u Švajcarskoj, Švedskoj, San Marinu i Islandu, gde očekivano trajanje života muškog stanovništva prelazi 77 godina, a ženskog stanovništva prelazi 82 godine.

U Prvom nacionalnom izveštaju o socijalnom uključivanju i smanjenju siromaštva u Srbiji za period 2008–2010. godine koji je Vlada Srbije usvojila 17. marta ove navodi se da je u Srbiji 1. januara 2010. godine živelo ukupno 7.306.677 stanovnika i da je u odnosu na početak 2009. godine stanovništvo smanjeno za 28.300 ljudi.

Posmatrano od početka 21. veka, u Srbiji se neprestano smanjivalo stanovništvo pa je broj njih početkom 2010. godine u odnosu na 1. januar 2000. godine bio manji za 220.000 osoba.

Mere kojima bi se negativni demografski trendovi mogli preokrenuti su, prema Nacionalnom izveštaju, ekonomski razvoj, insistiranje na obrazovanju, podrška savremenim oblicima zajedništva između žene i muškarca, promocija postmaterijalističkog sistema vrednosti.

U izveštaju se navodi i da je neophodna promena mnogobrojnih stereotipa, predrasuda i nerazumevanja vezanih za starost, a s druge strane, važno je promovisati aktivno starenje putem podsticanja radne aktivnosti starih ljudi.

Pored toga, bitno je i na druge načine unapređivati kvalitet života osoba u trećem i četvrtom dobu života, poput promovisanja socijalne inovacije za starije, omogućavanje kućne nege za stare osobe, ali i novi medicinski proizvodi i aparati koji bi im bili dostupni.