Εικόνα της Παναγίας Τριχειρούσας

Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία τιμάει σήμερα τη μέρα αφιερωμένη στην Εικόνα της Παναγίας Θεοτόκου Τριχειρούσας, που βρίσκεται στην Ιερά Μονή Χιλιανδαρίου, στο Άγιο Όρος. Εξαιτίας του μεγάλου σεβασμού και της αγάπης των πιστών απέναντι στη Θεομήτορα και απέναντι σ’αυτή την Εικόνα, ανάτυπα αυτής της Εικόνας βρίσκονται σχεδόν σε όλους τους ιερούς ναούς της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, στα σπίτια των πιστών, σε πολυάριθμους θεσμούς του κράτους, και μπορούμε να πούμε ότι εδώ πρόκειται για μία από τις πιο δημοφιλείς και τις πιο γνωστές εικόνες στον ορθόδοξο κόσμο. Επιμέλεια Λιλιάνα Σιντζέλιτς Νίκολιτς.
Την Εικόνα της Παναγίας Τριχειρούσας τη ζωγράφισε ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς, ο οποίος είναι γνωστός και σαν ο πρώτος εικονογράφος. Η ιστορία αυτής της Εικόνας δεν είναι μόνο ενδιαφέρουσα, αλλά και θαυματουργή, πράγμα που υπερβαίνει τα όρια της ανθρώπινης αντίληψης. Το πρώτο θαύμα που έγινε μετά από τις προσευχές μπροστά σ’αυτή την Εικόνα, συνέβη στον Ιωάννη Δαμασκηνό, ο οποίος ζούσε τον 7ο και 8ο αιώνα, ήταν λόγιος άνθρωπος εκείνης της εποχής και πολεμούσε σφοδρά τους εικονομάχους. Ακριβώς εξαιτίας της οξύτατης μάχης του εναντίον του κινήματος των εικονομάχων, ο ίδιος έμεινε χωρίς το δεξί του χέρι. Τότε, ο Ιωάννης Δαμασκηνός συνέχισε να προσεύχεται όλη τη νύχτα μπροστά στην Εικόνα της Παναγίας Θεοτόκου, για να επουλώσει την πληγή του και για να μπορέσει να συνεχίσει να γράφει κείμενα που υπερασπίζουν τις εικόνες. Και ‘Ω, του θαύματος!’ όταν ο ίδιος κοιμήθηκε το χέρι βρέθηκε και πάλι στη θέση του, και η πληγή γιατρεύθηκε. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, ο Ιωάννης Δαμασκηνός διέταξε να σφυρηλατηθεί ένα χέρι από ασήμι και να προστεθεί στην εικόνα. Έτσι δημιουργήθηκε η ξακουστή Παναγία Τριχειρούσα, και μετά απ’αυτό το περιστατικό ο Ιωάννης Δαμασκηνός αποφάσισε να γίνει μοναχός και πήγε στο μοναστήρι του Αγίου Σάββα του Αγιασμένου, και πήρε μαζί του και την Εικόνα της Παναγίας Τριχειρούσας. Μερικούς αιώνες μετά απ’αυτό το συμβάν, ο Άγιος Σάββας, δηλ. ο πρώτος Σέρβος αρχιεπίσκοπος, έφθασε σ’αυτό το μοναστήρι, στο οποίο διατηρήθηκε η παράδοση που λέει ότι η εικόνα της Τριχειρούσας πρέπει να δοθεί στον πρίγκηπα εκείνης της χώρας μπροστά στον οποίο θα πέσει το ηγουμενικό ραβδί από τον τοίχο, κι έτσι, αφού αυτό συνέβη μπροστά στον Άγιο Σάββα τον Σέρβο, ο ίδιος έλαβε στη διάθεσή του την Εικόνα της Παναγίας Θεοτόκου Τριχειρούσας και έτσι αυτή η εικόνα έφθασε στη Σερβία. Επίσης αναφέρεται ότι αυτή η Εικόνα έφθασε, πάνω σε ένα μουλάρι, από τη Σερβία στο Άγιο Όρος, την εποχή της Τουρκοκρατίας, χωρίς τη βοήθεια του κανενός. Συγκεκριμένα, τον 15ο αιώνα οι μοναχοί του σερβικού μοναστηριού Studenica, σώζοντας τις πολύτιμες εικόνες και κειμήλια, έδεσαν την Εικόνα της Τριχειρούσας πάνω στο σαμάρι ενός μουλαριού και το άφησαν να πάει όπου τον οδηγούσε το θέλημα της Θεοτόκου. Αξίζει να αναφερθεί ότι η Εικόνα της Παναγίας Τριχειρούσας, όταν διεξήχθηκε συζήτηση για το ποιος θα γίνει ηγούμενος της Ιεράς Μονής Χιλιανδαρίου, έφθασε, με θαυματουργό τρόπο, στο θρόνο του ηγούμενου, και παρότι οι μοναχοί την γύριζαν πίσω στο βωμό, πάντως η εικόνα έφθανε και πάλι στο θρόνο του ηγούμενου. Αυτό το θαύμα ερμηνεύθηκε σαν επιθυμία της Παναγίας Θεοτόκου να γίνει η Ίδια ηγουμένη του Χιλιανδαρίου.
Πολυάριθμα θαύματα συνέβησαν μπροστά σ’αυτή την Εικόνα κατά τη διάρκεια της ιστορίας της, αυτά συμβαίνουν ακόμα και σήμερα. Εξαιτίας του μεγάλου σεβασμού και της μεγάλης αγάπης που δείχνουν οι πιστοί της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας απέναντι στην Εικόνα της Παναγίας Τριχειρούσας, έχουν γίνει πολλά αντίτυπα αυτής της Εικόνας. Τη σέβονται και τη φυλάγουν και αλλόθρησκοι, η Θεομήτωρ βοηθάει τους πάντες που απευθύνονται προς Αυτήν με καθαρή καρδιά, γεμάτοι αγάπη, και με ελπίδα ότι ο Θεός είναι δυνατόν να κάνει αυτό που είναι αδύνατον στους ανθρώπους. Η κεντρική τελετή εορτασμού της ημέρας αφιερωμένης στην Θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας Τριχειρούσας λαμβάνει χώρα στην Ιερά Μονή Χιλιανδαρίου στον Άθω.