Sent Andreja – oaza srpske kulture
Sent Andreja se nalazi na 20 kilometara od Budimpešte, na desnoj obali jednog od rukavaca Dunava. Ovaj gradić sedište je Budimske eparhije Srpske pravoslavne crkve.Akademik Dinko Davidov rekao je u izjavi za Međunarodni radio Srbija da „Sent Andreja svojim spomenicima kulture govori o izuzetno bogatoj srpskoj istoriji na ovim prostorima“. On je napomenuo da se blizu grada nalazi etnografski muzej na otvorenom i izvor „Stara voda“, gde se po predanju odmarao patrijarh Arsenije Čarnojević. Prema rečima Davidova, treba podsetiti da je poznati književnik srpskog realizma, Jaša Ignjatović, ostavio najupečatljivija svedočanstva o sugrađanima u ovom gradu na jugu Mađarske, jer je „pisac „Večitog mladoženje“ i „Vase Rešpekta“, kao i mnogih drugih dela, smatrao da je Sent Andreja zaslužila večiti spomen u Srpstvu“. Davidov je dodao da, iako su pristigli u vreme Velike seobe 1690. godine s patrijarhom Arsenijem Trećim Čarnojevićem, Srbi su ovde pustili korene i proslavili Sent Andreju, „ali je vrtlog istorijskih okolnosti učinio svoje“.
Na glavnom varoškom trgu, kao spomenik kulture, stoji Srpski esnafski krst podignut 1763. godine zaslugom Srpskog privilegovanog Sent Andrejskog trgovačkog društva, osnovanog 1698. godine. Krst je napravljen od rumenog mermera, bogate rokoko rezbarije i sa ukrasima od kovanog gvožđa i pod zaštitom je Uneska kao spomenik svetske kulturne baštine. Prema rečima akademika Davidova, Krst cara Lazara, Tabački krst i Krst vinogradara, „samo su deo bogate zaostavštine Srba u Sent Andreji iz koje su bogati srpski trgovci imali jake veze sa Lajpcigom, Drezdenom, Bečom, Trstom, Rijekom i Beogradom.“
Danas, pevačko društvo „Javor“, čiji su članovi uglavnom, stariji Srbi iz Sent Andreje, neguje srpsku duhovnu muziku. Sent Andrejski srpski klub, koji gaji kulturnu tradiciju, ima na raspolaganje vremešnu vilu u kojoj vodi i letnju Srpsku likovnu koloniju. Trg Tihomira Vujičića, nazvan po poznatom srpskom kompozitoru iz Mađarske, jedini je od svih trgova i ulica u ovom gradiću, koji je ispisan dvojezičnim natpisima. Gradski oci su još pre nekoliko godina, trg sa krstom cara Lazara nazvali po ovom srpskom vladaru, a uskoro će i on i Trg Vuka Karadžića, kao i mnogobrojne ulice koje nose imena znamenitih Srba iz Sent Andreje, dobiti dvojezične table, što nije nikakvo čudo, ako se u obzir uzme činjenica, da je ovaj prijatan gradić, tokom 16. veka, bio centar srpske kulture u Mađarskoj.
Autor Tihana Pavićević
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου