Το μοναστήρι Zočište

– Πηγή της ελπίδας για τους Σέρβους της Μετοχίας-

Το μοναστήρι των Αγίων Μάγων Κοσμά και Δαμιανού, στο χωριό Zočište (Ζότσιστε), κοντά στην πόλη Οράχοβατς, του Νομού της Μετοχίας, στο νότιο Κοσσυφοπέδιο, είναι ένας από εκείνους τους ιερούς τόπους τους οποίους επισκέπτονται με σεβασμό, και από το οποίο ζητάνε βοήθεια, και χριστιανοί και αλλόθρησκοι. Έτσι έχουν τα πράγματα επί αιώνες, όλοι που ερχόταν εδώ έυρισκαν πνευματική γαλήνη, αλλά και λύση των προβλημάτων τους. «Είναι αρκετό να καθίσει κανείς, για δύο ώρες, κοντά στα ιερά λείψανα των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού, ή να περάσει κανείς τη νύχτα εκεί»,- μας λένε όσοι επισκέφθηκαν αυτό το μοναστήρι. Το πρωί εξαφανίζεται η ασθένεια, και όλα τα άλλα προβλήματα χάνονται. Έτσι είναι ακόμα και τώρα, παρότι το μοναστήρι έχει γίνει, πολλές φορές, στόχο βανδαλίστικών επιθέσεων των άθεων. Για το μοναστήρι γράφει η Σνευάνα Μιλόσεβιτς.

Συγκεκριμένα, το μοναστήρι Zočište βρίσκεται στο ομόνυμο χωριό, σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από την πόλη Οράχοβατς, του Κοσσυφοπεδίου. Μέχρι το έτος 1999 σ’αυτό το χωριό ζούσαν καμιά πενηνταριά σερβικές οικογένειες. Από τότε, δηλαδή από το 1999 και μέχρι σήμερα, σ’αυτό το χωριό δε ζει ούτε ένας Σέρβος, τους έδιωξαν οι Αλβανοί, παρότι το έτος 2005 κτίστηκαν 15 νέα σπίτια για εκείνους τους Σέρβους που επιθυμούν να γυρίσουν. Όμως, κτίστηκαν μόνο νέα σπίτια, και τίποτα άλλο δεν υπάρχει, και προπαντώς δεν υπάρχει ασφάλεια για τους Σέρβους, και για αυτό οι ίδιοι δεν τολμούν να γυρίσουν πίσω στο Zočište. Οι Αλβανοί πυρπολούσαν και λεηλατούσαν το μοναστήρι, απήγαγαν τους μοναχούς, τους κακοποιούσαν και τους σκότωναν, όμως, ακόμα και σήμερα στο μοναστήρι Ζότσιστε υπάρχουν Σέρβοι μοναχοί, οι οποίοι δεν έχουν παραιτηθεί από την ιδέα για την ανακαίνισή του.

«Τώρα μένουμε μέσα σε αντίσκηνα, επειδή οι Αλβανοί κατάστρεψαν τα πάντα»,- λέει ο ηγούμενος του μοναστηριού, π. Στέφανος. «Μας βοήθησαν άνδρες των δυνάμεων KFOR και εκπρο΄σωποι μερικών άλλων διεθνών οργανισμών, και δόξα τω Θεώ, το καταφέραμε. Η εκκλησία αγιάστηκε το 2007, κτίζονται οι ξενώνες. Στην αρχή δεν επιτρεπόταν ούτε να χτυπούν οι καμπάνες, όμως, τώρα η κατάσταση είναι κάπως καλύτερη»,- προσθέτει ο ηγούμενος Στέφανος.

Άλλωστε, στον τόπο της κατεστραμμένης εκκλησίας, αφιερωμένης στους Αγίους Μάγους Κοσμά και Δαμιανό, τον Οκτώβριο του 2004 κτίστηκε νέα εκκλησία, που έχει όμοι σχήμα με την παλιά. Για το χτίσιμο της νέας εκκλησίας χρησιμοποιήθηκαν οι πέτρες της παλιάς εκκλησίας, που είχε πυρποληθεί. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι οι Αλβανοί, αφού πυρπόλησαν αυτή την εκκλησία, δεν πήραν τίποτα απ’αυτήν, κι έτσι, όταν γύρισαν οι μοναχοί, οι ίδιοι βρήκαν τις τοιχογραφίες κάτω από τα ερείπια. Σήμερα, σ’αυτό το μοναστήρι έρχονται πολύ λιγότεροι πιστοί. Είναι δύσκολο για έναν Σέρβο να φθάσει στη Μετοχία, επειδή η ασφάλεία του κινδυνεύει. Οι περισσότεροι Σέρβοι έρχονται εδώ οργανωμένα. Τους Αγίους Κοσμά και Δαμιανό σέβονται και αρκετοί γείτονες των Σέρβων, δηλαδή Αλβανοί, οι οποίοι έρχονται σ’αυτό το σερβικό ιερό προσκύνημα. «Ποτέ δε σταματούσαμε να ερχόμαστε εδώ. Και όταν το μοναστήρι ήταν σε ερείπια, και όταν εμείς οι Σέρβοι είμασταν αναγκασμένοι να εγκαταλείψουμε τις ετίες μας, πάντως ερχόμασταν και πάλι εδώ, όπου βρίσκαμε τα κεριά και τα δώρα τα οποία άφηναν Αλβανοί»,- λέει ο ηγούμενος Στέφανος.

Σ’αυτό το μέρος του Νομού Μετοχίας, στο νότιο Κοσσυφοπέδιο, οι Σέρβοι μένουν σήμερα μόνο σε δύο τόπους – στο χωριό Velika Hoča και στο σερβικό μέρος της πόλης Οράχοβατς. Στο μοναστήρι Zočište έρχονται σπάνιοι Σέρβοι, όμως, αυτό το ιερό προσκύνημα αποτελεί την πηγή της ελπίδας τους ότι για αυτούς θα έρθουν καλύτερες μέρες και ότι εστώ και ένα μέρος των Σέρβων θα γυρίσουν πίσω στις εστίες τους στη Μετοχία και σε ολόκληρο το Κοσσυφοπέδιο.