«Τα Βαλκάνια αποτελούν ακόμα και σήμερα, όπως και πριν από εκατό χρόνια, πολύτιμο γεωστρατηγικό χώρο για τις μεγάλες δυνάμεις, πράγμα το οποίο δείχνουν σαφέαστατα τα επίκαιρα γεγονότα στην περιοχή. Αν δεν ήταν τα σχέδια των μεγάλων, τότε η κατάσταση στα Βαλκάνια θα ήταν πολύ πιο ήρεμη και δε θα είχαμε τόσες πολλές διαμάχες ανάμεσα σε Βαλκανικούς λαούς»,- δήλωσε για το Διεθνές Ραδιόφωνο Σερβίας ο ιστορικός κ. Mile Bjelajac, από το Ινστιτούτο διερεύνησης της νεότερης σερβικής ιστορίας, με τον οποίο συνωμίλησε η δημοσιογράφος Ivana Subašić.
Ακριβώς πριν από έναν αιώνα, δηλαδή στις 8 Οκτωβρίου του 1912 οι Βαλκανικές χώρες άρχισαν πόλεμο για την απελευθέρωση των εδαφών τους από την τουρκική καροχή, που κράτησε μερικούς αιώνες. Τότε άρχισε ο Πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος, ο οποίος έληξε το Μάϊο του 1913 με μεγάλη νίκη της Σερβίας, της Βουλγαρίας, της Ελλάδας και του Μαυροβούνιου. Όμως, τα συμφέροντα των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων οδήγησαν στο ξέσπασμα και του Δεύτερου Βαλκανικού Πολέμου, τον οποίο είχε αρχίσει η Βουλγαρία με επίθεση σε βάρος της Σερβίας, κοντά στον ποταμό Bregalnica, στις 29 Ιουνίου του 1913. Η νεοσυσταθείσα συμμαχία ανάμεσα στη Σερβία, την Ελλάδα, το Μαυροβούνιο, τη Ρουμανία και την Τουρκία κατάφερε να νικήσει τους Βουλγάρους και να οδηγήσει στη χάραξη νέων συνόρων στα Βαλκάνια.
Εκατό χρόνια αργότερα τα Βαλκάνια δεν ηρεμίζουν. Τα σύνορα που είχαν καθοριστεί μετά από τους Βαλκανικούς πολέμους έχουν αλλάξει. Προέκυωαν νέα κράτη. Η Σερβία αντιμετωπίζει τις προσπάθειες παράνομου αρπαγμού ενός μέρους των εδαφών της. Σύμφωνα με τα λόγια του κυρίου Mile Bjelajac, οι πιο πρόσφατοι πόλεμοι στα Βαλκάνια ενέπνευσαν ζωή στην παλιά εκείνη προπαγάνδα και στην ερμηνεία ότι «η Σερβία είναι ο μεγαλύτερος υπαίτιος για ό,τι κακό συνέβη στα Βαλκάνια». «Παρόμοια προπαγάνδα, που χρησιμοποιήθηκε για επίθεση σε βάρος της Σερβίας στα τέλη του 20ού αιώνα, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην πράξη από μέρους της Αυστροουγγαρίας ακόμα το έτος 1908, και ιδίως ήταν επίκαιρη μετά τον Πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο για να μειωθεί η σημασία του ρόλου του Βελιγραδίου στη νίσκη εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εκατό χρόνια μετά απ’αυτό, η Σερβία αντιμετωπίζει και πάλι, τέλη του 20ού και αρχές του 21ου αιώνα, την ίδια αντισερβική προπαγάνδα»,- τονίζει ο κ. Bjelajac.
Παρότι ο συσχετισμός των δυνάμεων στις διεθνείς σχέσεις έχει αλλάξει κατά πολύ τώρα σε σχέση με τις αρχές του 20ού αιώνα, γενική είναι η εντύπωση ότι οι μεγάλες δυνάμεις διαδραματίζουν ακόμα και σήμερα σπουδαίο ρόλο στα γεγονότα στα Βαλκάνια, ίδιως όταν πρόκειται για το πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου. «Όπως και πριν από εκατό χρόνια, έτσι και σήμερα το Κόσοβο έχει εξαιρετικά μεγάλη γεωστρατηγική και πολιτική σημασία για τα Βαλκάνια, αλλά και ευρύτερα, επειδή αποτελεί χώρο από τον οποίο μπορεί κάποιος να ελέγχει πολύ εύκολα όλες τις κατευθύνσεις γεωστρατηγικής σημασίας – προς την Αδριατική Θάλασσα ή προς την κοιλάδα των ποταμών Μόραβα και Αξιού, προς τον Δούναβη και προς τη Βουλγαρία, και, επίσης και προς τη Βόρειο Σερβία»,- λέει ο κ. Bjelajac. «Ακριβώς επειδή και πριν από εκατό χρόνια και τώρα τα Βαλκάνια αποτελούν έναν εξαιρετικά σημαντικό γεωστρατηγικό χώρο για τις μεγάλες δυνάμεις, μπορούμε να παρατηρήσουμε πολλές ομοιότητες μεταξύ της περιόδου κατά την οποία μαίνονταν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και της κατάστασης την οποία αντιμετωπίζει σήμερα η Σερβία όσον αφορά το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου»,- λέει ο συνομιλητής μας και προσθέτει ότι αν δεν ήταν τα σχέδια των μεγάλων, τότε η κατάσταση στα Βαλκάνια θα ήταν πολύ πιο ήρεμη και δε θα είχαμε τόσες πολλές διαμάχες ανάμεσα σε Βαλκανικούς λαούς, αλλά θα είχαμε πολύ μεγαλύτερη δόση κατανόησης. «’Ομως, όταν κάποιος έχει στόχους γεωστρατηγικής σημασίας στα Βαλκάνια, όπως είναι σήμερα οι μεγάλες δυνάμεις, τότε δεν είναι καθόλου δύσκολο για αυτές να προκαλέσουν πόλεμο ανάμεσα σε Βαλκανικούς λαούς, με λίγα λεφτά και όπλα, και με μικρή δόση προπαγάνδας. Άρα, ο στόχος των μεγάλων δυνάμεων στα Βαλκάνια πριν εκατό χρόνια και τώρα είναι ίδιος. Δυστυχώς, ακόμα και σήμερα δεν μπορούμε να έχουμε στη διάθεσή μας όλες τις πληροφορίες για τους στόχους των μεγάλων δυνάμεων σχετικά με την επαρχία του Κοσσυφοπεδίου»,- λέει ο κ. Bjelajac.
Ο συνομιλητής μας δεν απορρίπτει τις απόψεις που λένε ότι διαρκεί ακόμα η διαδικασία χάραξης νέων συνόρων στα Βαλκάνια. «Γνωρίζουμε πολύ καλά τις απαιτήσεις και τις φιλοδοξίες πολλών. Υπάρχει έκδηλη η επιθυμία για χάραξη νέων αλβανικών συνόρων διαρκεί ήδη από τη δημιουργία του ανεξάρτητου αλβανικού κράτους και επαναλαμβάνεται συνέχεια. Ανεξάρτητα από το πολίτευμά του – φεουδαλισμό, σοσιαλισμό του Enver Hodža ή καπιταλισμό, η ιδέα για δημιουργία κάποιας ‘Μεγάλης Αλβανίας’ είναι πάντα ίδια. Και όταν έχετε να αντιμετωπίσετε μια παρόμοια ιδεολογία, τότε δεν υπάρχει χώρος για ιστορικά γεγονότα. Εδώ εφαρμόζεται μόνο το επιχείρημα της ισχύος. Το παράδειγμα της μονομερούς απόσχισης του Κοσσυφοπεδίου από τη μητέρα Σερβία μιλάει για αυτό εύγλωττα και κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο»,- επισημαίνει, στο τέλος, ο ιστορικός Mile Bjelajac.
Εκατό χρόνια αργότερα τα Βαλκάνια δεν ηρεμίζουν. Τα σύνορα που είχαν καθοριστεί μετά από τους Βαλκανικούς πολέμους έχουν αλλάξει. Προέκυωαν νέα κράτη. Η Σερβία αντιμετωπίζει τις προσπάθειες παράνομου αρπαγμού ενός μέρους των εδαφών της. Σύμφωνα με τα λόγια του κυρίου Mile Bjelajac, οι πιο πρόσφατοι πόλεμοι στα Βαλκάνια ενέπνευσαν ζωή στην παλιά εκείνη προπαγάνδα και στην ερμηνεία ότι «η Σερβία είναι ο μεγαλύτερος υπαίτιος για ό,τι κακό συνέβη στα Βαλκάνια». «Παρόμοια προπαγάνδα, που χρησιμοποιήθηκε για επίθεση σε βάρος της Σερβίας στα τέλη του 20ού αιώνα, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην πράξη από μέρους της Αυστροουγγαρίας ακόμα το έτος 1908, και ιδίως ήταν επίκαιρη μετά τον Πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο για να μειωθεί η σημασία του ρόλου του Βελιγραδίου στη νίσκη εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εκατό χρόνια μετά απ’αυτό, η Σερβία αντιμετωπίζει και πάλι, τέλη του 20ού και αρχές του 21ου αιώνα, την ίδια αντισερβική προπαγάνδα»,- τονίζει ο κ. Bjelajac.
Παρότι ο συσχετισμός των δυνάμεων στις διεθνείς σχέσεις έχει αλλάξει κατά πολύ τώρα σε σχέση με τις αρχές του 20ού αιώνα, γενική είναι η εντύπωση ότι οι μεγάλες δυνάμεις διαδραματίζουν ακόμα και σήμερα σπουδαίο ρόλο στα γεγονότα στα Βαλκάνια, ίδιως όταν πρόκειται για το πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου. «Όπως και πριν από εκατό χρόνια, έτσι και σήμερα το Κόσοβο έχει εξαιρετικά μεγάλη γεωστρατηγική και πολιτική σημασία για τα Βαλκάνια, αλλά και ευρύτερα, επειδή αποτελεί χώρο από τον οποίο μπορεί κάποιος να ελέγχει πολύ εύκολα όλες τις κατευθύνσεις γεωστρατηγικής σημασίας – προς την Αδριατική Θάλασσα ή προς την κοιλάδα των ποταμών Μόραβα και Αξιού, προς τον Δούναβη και προς τη Βουλγαρία, και, επίσης και προς τη Βόρειο Σερβία»,- λέει ο κ. Bjelajac. «Ακριβώς επειδή και πριν από εκατό χρόνια και τώρα τα Βαλκάνια αποτελούν έναν εξαιρετικά σημαντικό γεωστρατηγικό χώρο για τις μεγάλες δυνάμεις, μπορούμε να παρατηρήσουμε πολλές ομοιότητες μεταξύ της περιόδου κατά την οποία μαίνονταν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και της κατάστασης την οποία αντιμετωπίζει σήμερα η Σερβία όσον αφορά το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου»,- λέει ο συνομιλητής μας και προσθέτει ότι αν δεν ήταν τα σχέδια των μεγάλων, τότε η κατάσταση στα Βαλκάνια θα ήταν πολύ πιο ήρεμη και δε θα είχαμε τόσες πολλές διαμάχες ανάμεσα σε Βαλκανικούς λαούς, αλλά θα είχαμε πολύ μεγαλύτερη δόση κατανόησης. «’Ομως, όταν κάποιος έχει στόχους γεωστρατηγικής σημασίας στα Βαλκάνια, όπως είναι σήμερα οι μεγάλες δυνάμεις, τότε δεν είναι καθόλου δύσκολο για αυτές να προκαλέσουν πόλεμο ανάμεσα σε Βαλκανικούς λαούς, με λίγα λεφτά και όπλα, και με μικρή δόση προπαγάνδας. Άρα, ο στόχος των μεγάλων δυνάμεων στα Βαλκάνια πριν εκατό χρόνια και τώρα είναι ίδιος. Δυστυχώς, ακόμα και σήμερα δεν μπορούμε να έχουμε στη διάθεσή μας όλες τις πληροφορίες για τους στόχους των μεγάλων δυνάμεων σχετικά με την επαρχία του Κοσσυφοπεδίου»,- λέει ο κ. Bjelajac.
Ο συνομιλητής μας δεν απορρίπτει τις απόψεις που λένε ότι διαρκεί ακόμα η διαδικασία χάραξης νέων συνόρων στα Βαλκάνια. «Γνωρίζουμε πολύ καλά τις απαιτήσεις και τις φιλοδοξίες πολλών. Υπάρχει έκδηλη η επιθυμία για χάραξη νέων αλβανικών συνόρων διαρκεί ήδη από τη δημιουργία του ανεξάρτητου αλβανικού κράτους και επαναλαμβάνεται συνέχεια. Ανεξάρτητα από το πολίτευμά του – φεουδαλισμό, σοσιαλισμό του Enver Hodža ή καπιταλισμό, η ιδέα για δημιουργία κάποιας ‘Μεγάλης Αλβανίας’ είναι πάντα ίδια. Και όταν έχετε να αντιμετωπίσετε μια παρόμοια ιδεολογία, τότε δεν υπάρχει χώρος για ιστορικά γεγονότα. Εδώ εφαρμόζεται μόνο το επιχείρημα της ισχύος. Το παράδειγμα της μονομερούς απόσχισης του Κοσσυφοπεδίου από τη μητέρα Σερβία μιλάει για αυτό εύγλωττα και κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο»,- επισημαίνει, στο τέλος, ο ιστορικός Mile Bjelajac.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου