Εννέα αιώνες ύπαρξης της σερβικής εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη στον τόπο Zaton, κοντά στην πόλη Bijelo Polje, του ΜαυροβούνιουΗ παλιά επαρχία Zaton αποτελεί γόνιμη πεδιάδα πλάι στον ποταμό Lim, σε απόσταση 10 περίπου χιλιομέτρων στα νοτιοανατολικά της πόλης Bijelo Polje, του σημερινού Μαυροβούνιου. Αυτή η επαρχία είναι γνωστή από την αρχαία εποχή, και αναφέρεται στο Καταστατικό του Σέρβου βασιλιά Στέφανου του Πρωτοστεφανωμένου, από το έτος 1220, με το οποίο αυτή η επαρχία προσαρτήθηκε στο μοναστήρι Žiča, όπου ήταν η έδρα των Σέρβων αρχιεπισκόπων. Την εποχή του Αγίου Σάββα, όταν η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία έγινε αυτοκέφαλη, η εκκλησία της επαρχίας Ζa¬ton, όπως άλλωστε και όλη αυτή η περιοχή, είχαν μεγάλη σημασία.
Δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για το έτος κατά το οποίο χτίστηκε η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στην επαρχία Ζάτον, ούτε πάλι αναφέρεται το όνομα του κτήτορά της. Κατά πάσα πιθανότητα, αυτός ο ιερός ναός χρονολογείται στην περίοδο από τα τέλη του 10ου αιώνα, δηλ. από την περίοδο της 2ης απόπειρας εκχριστιανισμού των Σέρβων. Η πρώτη απόπειρα εκχριστιανισμού των Σέρβων, από τον 7ο αιώνα, δεν έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα και μπορούμε να πούμε ότι απέτυχε, ενώ η 2η απόπειρα, μετά από τριακόσια περίπου χρόνια, πέτυχε τον στόχη της, χάτη στις προσπάθειες των Θεσαλλονικιών αδελφών Κύριλλου και Μεθοδίου, και των μαθητών τους – του Κλιμεντίου, του Ναούμ και του Αγγελαρίου. Αξίζει να αναφερθεί, επίσης, ότι η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στο Ζάτον συγκαταλέγεται ανάμεσα σε παλιότερα σερβικά ιερά προσκυνήματα.
Ο εκκλησιαστικός βίος στην επαρχία Zaton ήταν εξαιρετικά ζωηρός και πριν από την εμφάνιση του πρώτου Σέρβου αρχιεπισκόπου, δηλ. του Αγίου Σάββα. Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, που υπάρχει σ’αυτόν τον τόπο, χτίστηκε πριν από την εκκλησία του Αγίου Πέτρου, στην πόλη Μπιέλο Πόλιε, από το έτος 1126, για την οποία έγινε λόγος στο Ευαγγέλιο του Σέρβου βασιλιά Miroslav. Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στον τόπο Ζάτον ζούσε με πλήρη πνευματική ζωή μέχρι την περάτωση των έργων ανέγερσης της εκκλησίας του Αγίου Πέτρου. Όμως, η εκκλησία του Αγίου Πέτρου ορίστηκε σαν έδρα της Επαρχίας Μπουντίμλιε και Νίκσιτς, και έτσι πήρε το πρωτείο από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, στο Ζάτον.
Σε άμεση απόσταση, δηλ. μόνο μερικά χιλιόμετρα πιο μακριά από τον τόπο Ζάτον, στο χωριό Crnča, βρισκόταν άλλο ένα σερβικό μοναστήρι, δηλ. το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη, που αποτελούσε, για ένα χρονικό διάστημα, περιοχή των Σέρβων πατριάρχων. Το έτος 1366 στο μοναστήρι του χωριού Crn¬ča κοιμήθηκε ο πατριάρχης Αρσένιος Σρέματς, διάδοχος του Αγίου Σάββα. Τα λείψανα του πατριάρχη Αρσενίου τώρα αναπαύονται στο μοναστήρι Ždre¬ba¬o¬nik, κοντά στην πολίχνη Da¬ni¬lov¬gra¬d, του Μαυροβούνιου. Το έτος 1455, μετά την ερήμωση του μεσαιωνικού πύργου Bi¬ho¬r και του παλιού οικισμού Sa¬mo¬gra¬d, καταστράφηκε και κατεδαφίστηκε και η εκκλησία στον τόπο Za-to¬n. Επίσης, η ίδια εκκλησία έπαθε καταστροφές και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι τότε κομουνιστικές Αρχές της Γιουγκοσλαβίας κατέστρεψαν και κατεδάφισαν τα ερείπια τα οποία είχαν αφήσει πίσω τους οι Τούρκοι, το έτος 1455. Η εκκλησία βρισκόταν σε ερείπια ως το 2001. Και παρά την κατεδάφιση αυτής της εκκλησίας, ο πιστός σερβικός λαός κρατούσε στη μνήμη του την αγιότητα και την αίγλη αυτού του ιερού ναού. Τα έργα ανακαίνισης της εκκλησίας στον τόπο Ζάτον κράτησε οκτώ χρόνια, και η εκκλησία αγιάστηκε και πάλι το έτος 2009, και σήμερα σ’αυτήν τελούνται κανονικά Θείες Λειτουργίες, και οι πιστοί την επισκέφτονται και την φροντίζουν..
Άλλωστε, η εκκλησία στον τόπο Ζάτον βρίσκεται κοντά στο νεκροταφείο αυτού του τόπου. Οι χωρικοί λένε ότι οι ίδιοι ανακάλυψαν, σκάβοντας το χώμα για να τοποθετήσουν το στον τάφο το φέρετρο με λείψανα των πεθαμένων, τα ίχνη τείχων ενός μεγάλου προγενέστερου κτίσματος, δηλ. ενός μεγάλου εκκλησιαστικού συμπλέγματος, για το οποίο κανένας δεν ξέρει, ακόμα, τίποτα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου